INTERVIEW
INTERVIEW
Waarop letten in tijden van corona
Waarop letten in tijden van corona
Chaffeurs hebben een cruciaal beroep. Dat wil zeggen dat ook in tijden van corona er doorgewerkt moet worden en dat chauffeurs bijvoorbeeld aan grenzen niets in de weg wordt gelegd. Maar wat te doen wanneer je door besmette gebieden rijdt en je zelf besmet raakt? Wat zijn je rechten en plichten? CNV-voorman Tjitze van Rijssel legt uit.
“De werkgever is verplicht zorg te dragen voor goede arbeidsomstandigheden.”
Stel je loopt een coronabesmetting op tijdens je werkzaamheden als chauffeur omdat je dwars door gebieden rijdt waar code oranje of rood zones geldt. Is het dan zo dat dit valt onder een arbeidsgerelateerd ziekteverzuim en er dientengevolge ook 15 overuren per week uitbetaald moeten worden en wordt er dan ook geen wachtdag ingehouden en is het eigen risico voor de zorgverzekeraar ook rekening werkgever?
TvR: Inderdaad lopen chauffeurs een verhoogd risico omdat ze in oranje/rode gebieden moeten rijden. Het transport van levensmiddelen en het agrarische transport vallen onder de zogenaamde cruciale beroepen. Deze chauffeurs rijden vrijwel altijd door, tenzij zij klachten hebben.
Helaas is het niet zo dat als een chauffeur besmet raakt en ziek thuis moet blijven, dit beschouwd wordt als een bedrijfsongeval. De normale regels bij ziekte zijn dan van toepassing. Eventueel kan wel een claim bij de werkgever worden neergelegd, maar dan moet er sprake zijn van nalatigheid van de werkgever. De werkgever is verplicht zorg te dragen voor goede arbeidsomstandigheden. Om zo gezond en veilig mogelijk door te kunnen werken en besmetting met COVID-19 te voorkomen is door sociale partners in het beroepsgoederenvervoer een protocol opgesteld (Coronaprotocol Transport & Logistiek).
Allereerst zal dus nagegaan moeten worden of alle maatregelen uit het protocol zijn toegepast. Heeft de werkgever ontsmettingsgel, doekjes etc. aan de werknemer verstrekt. Welke instructies zijn er door de werkgever aan de werknemer gegeven en op welke manier wordt gecontroleerd of de werknemer zich daar ook aan houdt. Wat heeft de werkgever gedaan om te zorgen dat de chauffeur onderweg en/of bij klanten/opdrachtgevers gebruik kan maken van het aanwezige sanitair en de kantine.
Is de werkgever hierin tekortgeschoten dan kan schade geclaimd worden. Uiteindelijk zal de rechter bepalen in hoeverre de claim terecht is. Geen bedrijfsongeval Kortom, de werknemer kan een eventuele besmetting niet als bedrijfsongeval claimen. Het is ook nogal lastig vast te stellen of een besmetting door of via het werk heeft plaatsgevonden. Het kan ook uit de privésfeer komen. De werknemer kan dus geen aanspraak maken op 15 overuren in de hoogte van het ziekengeld. De werkgever mag een wachtdag inhouden. Het eigen risico blijft bij de werknemer.
Vervolgens, stel dat men blijvende lichamelijke schade oploopt en ten gevolge hiervan arbeidsongeschikt raakt. Is het dan ook zo dat men aanspraak kan maken op de arbeidsongevallen overlijdensrisicoverzekering die een dekking biedt van 7 dagen per week 24 uur per dag die door de werkgever is afgesloten (CAO beschreven)?
TvR: Als een werknemer blijvende lichamelijke schade oploopt vanwege een besmetting kan mogelijk de schade bij de werkgever geclaimd worden (zie uitleg bij vorige vraag). De ongevallenverzekering is hier niet van toepassing daar de besmetting met COVID-19 niet valt in de categorie arbeidsongevallen.
Wat als men om gezondheidsrisico's weigert om naar risicozones te gaan in verband met zijn werkzaamheden. Wordt dit gezien als werkweigering met ontslag op staande voet of kan men aanspraak maken op een gemiddelde loondoorbetaling van de laatste 6 maanden?
TvR: In de eerste plaats is de vraag om welke gezondheidsrisico’s het werk geweigerd wordt. Er is een verschil tussen iemand die bang is om besmet te worden in een risicogebied en daar dus liever niet naar toe gaat en iemand die een slechte gezondheid heeft en daardoor een verminderde weerstand. Denk aan patiënten met een hart- of longziekte.
Ook hier speelt de vraag mee wat doet de werkgever of heeft de werkgever gedaan om de risico’s voor de werknemer zo klein mogelijk te houden.
Meestal is het de werkgever die aangeeft of iets als werkweigering wordt aangemerkt. De werknemer kan daar bezwaar tegen maken en aangeven dat er geen sprake is van werkweigering.
Uiteraard is het het beste als de werknemer en werkgever met elkaar in gesprek gaan en kijken welke risico’s er zijn en wat eraan gedaan kan worden om die te verkleinen of weg te nemen. Ook kan dan gekeken worden naar de mogelijkheden voor vervangend werk. Iedere situatie is anders en het is heel moeilijk om in zijn algemeenheid hierover uitspraken te doen.
Werkweigering Werkweigering kan leiden tot ontslag op staande voet. De werknemer kan dat weer aanvechten (mijn advies is om dat altijd te doen) en uiteindelijk zal ook hier de rechter bepalen of er wel of geen reden was tot werkweigering.
De relatie met de loondoorbetaling begrijp ik niet. Bij ontslag op staande voet zal de werkgever geen loon meer betalen. Als er geen ontslag gegeven wordt blijft het dienstverband in stand. Er zal gekeken moeten worden of er ander werk voor handen is. De werkgever is gehouden om het loon aan de werknemer te betalen en je weet dat er in de cao staat dat 40 uur per week gegarandeerd wordt. Als de werknemer dit te weinig vindt, kan hij eisen dat het gebruikelijke loon betaald moet worden. Het wordt wat saai, maar ook hier is het uiteindelijk de rechter die bepaalt of het gemiddelde loon betaald moet worden.
Hoe zit het met een verplichte quarantaine ten gevolge van werkzaamheden uitgevoerd in risicozones en dan met name de loondoorbetaling in deze quarantaineperiode?
TvR: Hier zal vooral gekeken moeten worden naar het soort vervoer. Als er sprake is van vervoer van levensmiddelen of agrarische producten is sprake van een cruciaal beroep. Dan blijf je alleen thuis als je klachten hebt en is er geen quarantaine. De chauffeur kan dus gewoon blijven werken. Wel moet hij in de oranje/rode gebieden zoveel mogelijk de sociale contacten vermijden.
Is er geen werk dan blijft de chauffeur thuis. De werkgever is dan verplicht om het loon door te betalen. Tenslotte was de chauffeur in opdracht van de werkgever in een risicogebied.
Ook hier geldt dan weer de 40-uurs garantie vanuit de cao. Maar ook hier zijn er voldoende argumenten te bedenken om aanspraak te kunnen maken op het gebruikelijke loon, dus inclusief het gemiddelde aan toeslagen en overuren. Ook hier geldt dat de werknemer dan zelf een claim moet indienen bij zijn werkgever en uiteindelijk de rechter beslist.
Van Rijssel geeft uitvoerige uitleg, en dat is belangrijk. De situatie met corona dwingt ons zo om goed te kijken naar de relatie met de werkgever en wat die eigenlijk inhoudt. Chauffeurs hebben een cruciaal beroep, en dat betekent ook dat je zelf maatregelen moet treffen om te voorkomen dat je besmet raakt. Pas wanneer aan die voorwaarden is voldaan, heeft het zin om naar je rechten te kijken wanneer je als gevolg van je werk toch besmet raakt.